(Speech van Ewald Engelen hoogleraar financiële geografie – bij Griekenland-demonstratie op 21 juni)

Burgers van Nederland, vijf jaar lang bent u voorgelogen over de Griekse crisis. Vijf jaar lang hebben pers en politiek u steeds maar weer dezelfde halfwaarheden en leugens op de mouw gespeld (uitzonderingen daargelaten). De leugens:

1. Wij, Nederlandse belastingbetalers, hebben de Grieken ‘gered’ door hen 240 miljard euro te lenen toen de internationale kapitaalmarkten voor de Griekse staat op slot ging.
2. Grieken zijn luie, verwende hedonisten, die met 55 met pensioen gaan, een onderontwikkeld arbeidsethos hebben en liever aan het strand liggen dan werken.
3. Grieken hebben, ondanks onze generositeit en ondanks de gemaakte afspraken, nagelaten hun begroting op orde te krijgen en hun economie te hervormen.
4. Grieken moeten niet zeuren, want ze hebben hun huidige ellende toch echt aan zichzelf te danken; door corruptie, clientelisme en een belabberde belastingmoraal is de schuldenlast enorm, het begrotingstekort gapend en het verdienvermogen beroerd.

De feiten:

1. Niet de Grieken, Griekenland of de Griekse staat hebben wij ‘gered’, maar onze eigen banken hebben wij gered. Ruim 90 procent van de 240 miljard aan reddingskredieten is uiteindelijk terecht gekomen bij banken, grotendeels Nederlandse, Franse en vooral Duitse banken. Oftewel, de kredieten zijn gebruikt om private crediteuren in staat te stellen zich terug te trekken uit Griekse staatsobligaties en het eventuele faillissementsrisico in de schoot te werpen van Europese belastingbetalers. Klinkt bekend, niet?
2. Cijfers van de OESO en de ILO leren dat Grieken de langste werkweken van alle lidstaten maken, dat ze de meeste weken per jaar werken en dat de gemiddelde pensioenleeftijd tot 2010 62 bedroeg. Inderdaad, konden ambtenaren eerder met werken stoppen, maar dat is in veel Eurozone lidstaten het geval (Italië, Frankrijk). Maar dat geldt niet voor werknemers in de private sector en al helemaal niet voor de kleine middenstand, die in een land als Griekenland een omvangrijk deel van de beroepsbevolking omvat. Hoezo lui?
3. In vijf jaar tijd is de Griekse overheid er in geslaagd een tweecijferig begrotingstekort om te buigen in een klein (primair, dwz voor rentelasten) overschot. Vooral door historisch ongekende bezuinigingen en lastenverzwaringen. De gevolgen lieten zich raden (en werden door de IMF ook voorspeld): een totaal in elkaar gestorte economie, die in vijf jaar tijd met 25 procent is gekrompen, met scherp opgelopen werkloosheid (pakweg 25 procent en 60 procent jeugdwerkloosheid), massale verpaupering en massieve hersenvlucht tot gevolg. En o ja, er is volgens de OESO geen land dat zijn pensioengerechtigde leeftijd zo drastisch heeft verhoogd als Griekenland: van 62 naar 67. Hoezo niet hervormd?
4. Griekenland is net als Nederland, Duitsland of welk land ook een homogene enititeit. Wat klinkt als ‘wij’ is voor veel burgers eigenlijk ‘jullie’. Dat geldt voor Nederland, maar dus ook voor Griekenland. Niet dé Grieken hebben er een puinhoop van gemaakt, maar de Griekse elite heeft dat gedaan. Bankiers, bouwbedrijven, politici en sommige ambtenaren zijn degenen geweest die rijk geworden zijn van de immense Duitse en Franse kapitaalstromen die in de europeriode Griekenland binnenstroomde ter financiering van infrastructurele projecten, vastgoed en uitbreiding van het defensieapparaat. De gemiddelde Griek heeft er weinig tot niets van gezien. Hoezo hebben dé Grieken er zelf een puinhoop van gemaakt? Bedoelt u dat u ook medeschuldig bent aan Amarantis, Vestia, Fyra en het Nederlandse belastingparadijsschandaal? Nou dan!

Waarom vertellen pers en politiek ons deze leugens?

1. Om te verhullen dat wij onze banken niet een keer (u weet wel: de 129 miljard euro die we in oktober 2008 op tafel hebben moeten leggen) hebben moeten redden, maar twee keer. De laatste keer via de band van de Griekse schatkist. Niet alleen het Sytagma plein in Athene zou vol woedende burgers hebben gestaan als dit open en bloot zou zijn toegegeven, maar ook de Champs Elysees in Parijs, het Malieveld in Den Haag en het Tiergarten in Berlijn.
2. Om ons onze eigen historische bezuinigings- en lastenverzwaringspaketten te kunnen verkopen, die in Nederland, zij het op wat geringere schaal, grofweg dezelfde effecten hebben gehad als in Griekenland: wegvallende binnenlandse vraag, stijgende werkloosheid, oplopende faillissementen, dalende belastingopbrengsten. Ik heb het over de drie bezuinigings- en lastenverzwaringspaketten ter waarde van pakweg 52 miljard euro die ons sinds 2010 onder leiding van Mark Rutte door de strot zijn gedouwd. Mede mogelijk gemaakt door een sociaal-democratische partij die van voren niet weet of ze van achteren nog leeft. Eindeloos hebben pers en politiek er bij ons gehamerd dat er geen andere mogelijk was. Wij moesten ons aan de Europese begrotingsregels houden, anders wachtte ons hetzelfde afschuwelijke lot als Griekenland.
3. Sinds Syriza in de regering is de leugenfrequentie radicaal toegenomen. Het doel is duidelijk: burgers in de Eurozone duidelijk maken dat er geen alternatief is voor de voorgenomen transformatie van de Eurozone in een neoliberale lagelonenutopie. Het is Thatcher in het kwadraat: There is No Alternative (TINA) for neoliberalism. Daarom moet Syriza kostte wat het kost een kop kleiner worden gemaakt. Het progressief populistische experiment waarvoor de Griekse kiezer democratisch heeft gekozen, moet falen.

Daarom is deze demonstratie, deze blijk van solidariteit met Griekenland, de Griekse burger, Syriza zo belangrijk. Wat op het spel staat is de toekomst van Europa, onze toekomst. Wordt Europa een neoliberaal lagelonenparadijs onder de monetaire dictatuur van een ongekozen, maar o zo politieke centrale bank? Of wordt Europa een mondiaal baken van democratie, gelijkheid, vrijheid voor allen, waarin het kapitalisme zodanig wordt getemd dat het werkt voor iedereen in plaats van voor alleen de happy few? Wordt het een economische technocratie waarin alles ten dienste staat van het optuigen van een parasitair neo-mercantilisme? Of wordt het een ruimte voor nationale beleidsexperimenten waarin er echt wat te kiezen valt en burgers de uiteindelijke zeggenschap hebben?

De keuze is aan u.

Ewald Engelen is hoogleraar financiële geografie aan de Universiteit van Amsterdam en is een Nederlands financieel geograaf en publicist. Hij studeerde aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde als politiek en sociaal filosoof

==================================================================
Zo verdwijnen onze miljarden in een zwart gat:

Net zo min als de Nederlandse volksvertegenwoordigers het belang van het volk dienen,
gaat dat ook op voor de technocraten die Europa besturen. Eigenlijk zouden ze allemaal op de loonlijst van de banken moeten staan want dat is waar ze werkelijk voor werken.
Eigenlijk zou Griekenland geen enkel probleem moeten hebben omdat er maar liefst 250 miljard Euro aan noodsteun aan het land is verstrekt.

Volgens een artikel echter op de Belgische website HLN is er van al dat geld slechts 27
miljard ten goede gekomen aan de Griekse bevolking.
Dat is een tiende deel. Desondanks moet Griekenland wél 250 miljard Euro terug gaan
betalen. Zo wordt iedereen bedonderd want negen tiende van dat geld, bijna alles, is terechtgekomen bij de banken.

Niet alleen de Griekse, maar ook Duitse, Franse en Nederlandse banken hebben in totaal
222 miljard Euro ontvangen aan Griekse noodsteun. Geld dat dus door de Griekse
belastingbetaler terugbetaald moet worden. Dat bedrag is echter zo waanzinnig hoog dat dit nooit door de bevolking zal zijn op te hoesten.

De banken zijn weer eens gered doordat ze op deze manier zonder verdere kleerscheuren
uit hun Griekse beleggingen hebben kunnen stappen. In plaats van dat de Grieken geld
schuldig zijn aan de Europese banken is dat nu verschoven naar de ECB en het IMF.
Waar normaal gesproken de banken een verlies zouden lijden op hun Griekse beleggingen
zoals gebruikelijk in een normale maatschappij, is dat nu verschoven naar de Europese
belastingbetaler.

Griekenland gaat dat geld nooit en te nimmer terugbetalen, ookal zal er op het laatste
moment een soort oplossing uit de hoge hoed worden getoverd. Uiteindelijk zullen de Europese burgers de rekening krijgen van het Griekse fiasco en kunnen de bankiers gelukkig ook dit jaar weer hun welverdiende bonus opstrijken. Zo verdwijnen onze miljarden in een zwart gat.

Onze overheden weten precies waar ze de burger financiëel het beste kunnen treffen. Als
aangestelde managers van Wall Street zijn ze uiteraard volledig akkoord gegaan met de eisen van Amerika voor het instellen van sancties tegen Rusland.

Een maatregel die Amerika zelf nauwelijks pijn bezorgd, maar voor Europa nogal
desastreuze gevolgen heeft.
Volgens berichten op de Deutsche Wirtschaftsnachrichten zullen deze ook door Europa
ingestelde sancties zeker zo’n 100 miljard Euro gaan kosten. Bovendien zullen er ook nog eens
2 miljoen banen verloren gaan.
Het zwaarst getroffen land wordt Duitsland, waar op de iets langere termijn ongeveer een half
miljoen banen verloren zullen gaan. Maar ook landen die het economisch al heel moeilijk
hebben zoals Spanje en Italië zullen door de sancties honderdduizenden banen verliezen.
Natuurlijk zal dit gevolgen hebben voor alle sectoren van de industrie. Ook hier worden Duitse autofabrikanten zwaar getroffen met een omzetverlies van tussen de 25 en 50 procent.

En dus… Waarom vraagt het gros van de bevolking in Europa zich niet af waar hun “leiders” in ’s hemelsnaam mee bezig zijn?